Ποιός εἶναι ὁ Τζόρνταν Πήτερσον ποὺ παραιτήθηκε ἀπὸ καθηγητὴς ἐξαιτίας τοῦ “woke”;

 

τῆς Μαρἰας Κορνάρου*

Ὁ Καναδὸς ψυχολόγος Τζόρνταν Πήτερσον ἔχει φτάσει σὲ δυσθεώρητα ὕψη διαδικτυακῆς φήμης. Αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ παραδέχονται καὶ οἱ -πολλοὶ- ποὺ διαφωνοῦν μαζί του, κατηγορῶντας τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης ὅτι ἀσχολοῦνται μαζί του ὑπερβολικά. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ Πήτερσον ἔχει καταφέρει νὰ ἀναδειχθεῖ καὶ νὰ μαζέψει ἀφοσιωμένους ὑποστηρικτὲς ἐκμεταλλευόμενος τὴν ἀρνητικὴ δημοσιότητα καὶ τὶς προσπάθειες τῶν μέσων νὰ τὸν «πιάσουν στὰ πράσα» μὲ προβοκατόρικες συνεντεύξεις.

Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα, ἡ συνέντευξή του στὸ British GQ μὲ μία ἰδιαίτερα ἐπιθετικὴ φεμινίστρια, ποὺ κατέληξε νὰ μαζεύει σχεδὸν 50 ἑκατομμύρια θεάσεις στὸ YouTube καὶ νὰ τὸν ἀναδεικνύει σὲ ἥρωα τῶν ἀντισυμβατικῶν, κυρίως ἀνδρῶν, ποὺ σιωπηλὰ διαφωνοῦν μὲ πολλὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ χρειάζεται νὰ ἀποδεχτοῦν ὡς τετελεσμένα. Ὁ Πήτερσον ἔγινε ἥρωας, κυρίως ἐπειδὴ ἐκεῖνος μιλοῦσε. 

Ἡ φήμη τοῦ Πήτερσον ξεκίνησε στὸ ἴδιο μέρος στὸ ὁποῖο καὶ ἐκτοξεύτηκε, στὸ διαδίκτυο, τὸ 2016. Ἐπρόκειτο γιὰ ἕνα βίντεο ἀπὸ τὸ πανεπιστήμιο τοῦ Πήτερσον, ποὺ ἔδειχνε ἀκτιβιστὲς φοιτητὲς νὰ τὸν προπηλακίζουν μὲ ἀφορμὴ μία ὁμιλία ποὺ θὰ ἔδινε, κατηγορῶντας τον ὅτι δέχεται ὑποστήριξη ἀπὸ ναζιστές. Ὁ Πήτερσον ἐμφανίζεται νὰ ἐκφράζει τὶς ἀντιρρήσεις του περὶ ἑνὸς νέου νόμου τοῦ Καναδᾶ ποὺ θὰ ἐπέβαλε νὰ ἀποκαλοῦνται οἱ «τρανσέξουαλ» μὲ ὅποιες προσφωνήσεις ἐπιλέγουν καὶ ὄχι μὲ αὐτὲς τοῦ βιολογικοῦ φύλου τους. Καθὼς οἱ ἀκτιβιστὲς στὸ βίντεο γίνονται ἰδιαίτερα ἐπιθετικοὶ καὶ παράλογοι, τὸ βίντεο ἀνέδειξε τὸν Πίττερσον ὡς τολμηρὸ ὑποστηρικτὴ τῆς ἐλευθερίας τῆς ἔκφρασης μπροστὰ σὲ αὐταρχικούς.

 

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΕΝ ΛΙΟΥΪΣ ΓΙΑ ΤΟ GQ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΝΑ “ΠΑΓΙΔΕΥΣΟΥΝ” ΤΟΝ ΠΗΤΕΡΣΟΝ ΧΩΡΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

Πρόκειται γιὰ μία «συνταγὴ» ποὺ ἔχει ἀναδείξει καὶ ἄλλους πολὺ γνωστοὺς συντηρητικοὺς πολιτικοὺς ἀναλυτές, ὅπως τὸν Μπὲν Σαπίρο καὶ τὸν Ντέηβ Ρούμπιν, ποὺ ὅλοι τους ἔγιναν διάσημοι ἐκείνη τὴν περίοδο. Θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κανεὶς ὅτι βρίσκονταν –καὶ ὄχι τυχαῖα- στὸ σωστὸ μέρος, τὴ σωστὴ στιγμή. Ἦταν ἡ ἐποχὴ ποὺ ἡ λοιδορία ὑπερβολικῶν, ὑπερευαίσθητων ἀκτιβιστῶν (“snowflakes”) καὶ τῶν γελοίων ἀντιδράσεών τους σὲ δημόσια θέα ἐντὸς τῶν πανεπιστημίων ἀποτελοῦσε ἕνα ἀπὸ τὰ ἀγαπημένα ἀστεῖα τοῦ διαδικτύου. Ἡ ἐμφάνιση ἑνὸς ἥρεμου προσώπου μὲ ἀκαδημαϊκὸ λέγειν μπροστὰ σὲ τέτοιου εἴδους ἀντιδράσεις δὲν μποροῦσε νὰ περάσει ἀπαρατήρητη. Σημειωτέον ὅτι ἀντίστοιχους προπηλακισμοὺς ἀπὸ ἀκτιβιστὲς φοιτητὲς ἔχει δεχθεῖ καὶ ὁ Ἑλληνοαμερικανὸς καθηγητὴς τοῦ Yale, Νικόλας Χριστάκης. 

Ἀπὸ τότε ὁ Πήτερσον, ποὺ ἤδη ἦταν γνωστὸς λόγῳ τῶν διαλέξεων ψυχολογίας του στὸ διαδίκτυο, ἄρχισε νὰ εἰσέρχεται στὴν mainstream σφαίρα, ἐμφανιζόμενος στὴν τηλεόραση καὶ σὲ ὅλα τὰ μεγάλα μέσα ἐνημέρωσης, ἂν καὶ συνήθως προκειμένου νὰ τὸν «παγιδεύσουν». Ἀποδεχόμενος πλήρως τὴν στάμπα τοῦ «ἀμφιλεγόμενου» στοχαστή, προσπάθησε νὰ δώσει μία ὑπεράσπιση τοῦ Δυτικοῦ πολιτισμοῦ μπροστὰ στὶς ἐσωτερικὲς ἀπειλές του, ποὺ κυρίως ἐντοπίζονταν κατὰ τὴ γνώμη του ἀνάμεσα στὶς μεταμοντέρνες, νέο-μαρξιστικὲς ἰδέες. Μεταξὺ αὐτῶν συγκαταλεγόταν ὁ σύγχρονος φεμινισμός, οἱ θεωρίες φύλου καὶ οἱ θεωρίες περὶ ρατσισμοῦ, καθὼς ὅλες τους κατευθύνονται πρὸς μία πολιτικὴ «ἴσων ἀποτελεσμάτων» ἡ ὁποία κατὰ τὸν Πήτερσον εἶναι ἀσυμβίβαστη μὲ τὴν ἐλευθερία ἐπιλογῆς. 

Οἱ ἴδιες αὐτὲς ἰδέες ἔχουν συνήθως τὴν τάση νὰ ἐπιβάλλονται στὴν δημόσια σφαίρα μὲ τὴν ἀπαγόρευση τῆς ἀντιρρήσεως, εἴτε ἐν τοῖς πράγμασι εἴτε καὶ μὲ κανονικὴ ποινικοποίησή τους ὡς «ρητορικὴ μίσους». Ἔρχονται ἔτσι σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἐλευθερία τοῦ λόγου, ἡ ὁποία εἶναι κάτι παραπάνω ἀπὸ «ἁπλὰ μία ἀξία», ἀλλὰ μία διαδικασία ποὺ ὠθεῖ στὴν βελτίωση τῆς προσωπικότητας μέσα ἀπὸ τὴν συνειδητοποίηση τῶν λαθῶν, καὶ τῆς κοινωνίας μέσα ἀπὸ τὴν ἐξακρίβωση τῆς ἀλήθειας. 

 

Παρότι ὁ ἴδιος συχνὰ ἐκφράζει θέσεις ποὺ θεωροῦνται συντηρητικὲς καὶ ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ προοδευτικὲς ἰδέες, δὲν αὐτοαποκαλεῖται «συντηρητικός», ἀλλὰ ἔχει ὑποστηρίξει ὅτι οἱ πολιτικὲς τάσεις πρὸς τὴν δεξιὰ καὶ τὴν ἀριστερὰ ἀποτελοῦν φυσικὴ ἔκφραση τῶν διαφορετικῶν τύπων προσωπικότητας. 

Ἡ φιλοσοφία τῆς ζωῆς τοῦ Πήτερσον ἔχει τὶς ρίζες της στὴν «Δυτικὴ παράδοση» τῆς ἐλευθερίας καὶ τοῦ ὀρθολογισμοῦ, μὲ ἰδιαίτερη μάλιστα θέση γιὰ τὴν Βίβλο, τὴν ὁποία θεωρεῖ ὡς βάση τοῦ δυτικοῦ πολιτισμοῦ. ἐκφράζεται συνήθως μέσα ἀπὸ τὶς ἀπόψεις του καὶ τὶς συμβουλές του ὡς ψυχολόγου. Δίνει ἔμφαση κατεξοχὴν στὴν προσωπικὴ εὐθύνη γιὰ τὶς ἐπιλογὲς καὶ τὴν αὐτογνωσία. 

Ἕνα ἀπὸ τὰ πολὺ συχνὰ θέματα στὶς ὁμιλίες του εἶναι τὸ παράδειγμα τῶν γκουλὰγκ καὶ τῶν στρατοπέδων συγκέντρωσης, τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦν γιὰ τὸν Πήτερσον ὄχι ἱστορικὰ γεγονότα ἀλλὰ κάτι σὰν ἀρχέτυπα τῆς ἀνθρώπινης κακίας γιὰ τὴν ὁποία ὁ καθένας μας εἶναι ἱκανός. Καλεῖ τοὺς ἀκροατές του νὰ συνειδητοποιήσουν ὅτι ἐὰν ζοῦσαν σὲ ἐκεῖνες τὶς ἐποχές, θὰ εἶχαν πιθανότατα καὶ αὐτοὶ συνεργαστεῖ μὲ τὸ Κακό. Ἔτσι μποροῦν νὰ γνωρίσουν τὰ βάθη τοῦ ἑαυτοῦ τους. Ἡ αὐτογνωσία ἀποτελεῖ προϋπόθεση γιὰ τὸ κάθε τι στὴν ζωή, ἰδίως μάλιστα γιὰ τὶς πολιτικὲς φιλοδοξίες. Κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ ἀλλάξει τὸν κόσμο ἐὰν πρῶτα δὲν ἀλλάξει τὸν ἑαυτό του: «τακτοποίησε τὸ σπίτι σου πρὶν κρίνεις τὸν κόσμο», εἶναι ὁ ἕκτος ἀπὸ τοὺς «12 Κανόνες Ζωῆς» του. 

Στὰ πλαίσια τῆς προσωπικῆς εὐθύνης ἐντάσσεται καὶ ἡ ὑποχρέωση εἰλικρίνειας πρὸς τοὺς ἄλλους καὶ πρὸς τὸν ἑαυτό μας, ὥστε νὰ μὴν κατασκευάζουμε ψεύτικους κόσμους ποὺ ὑποτιμοῦν τὴν αὐτονομία μας. Ἡ ψυχολογία τοῦ Πήττερσον, ποὺ προσφέρεται σὲ μορφὴ κατάλληλη γιὰ «αὐτο-βοήθεια», ἔχει προσφέρει κίνητρο ζωῆς σὲ πολλοὺς νέους ἀνθρώπους, ἰδίως νέους ἄντρες, νὰ βάλουν τάξη στὴ ζωή τους: «τάξη στὸ χάος», ὅπως θεωρεῖ ὅτι πράττει διαχρονικὰ ὁ ἔλλογος ἄνθρωπος.

 

Πρόσφατα, ὁ Πήτερσον ἀνακοίνωσε τὴν παραίτησή του ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Τορόντο, στὸ ὁποῖο πλέον εἶναι ὁμότιμος Καθηγητής. Ἡ παραίτησή του ὑπεβλήθη εἰς ἔνδειξη διαμαρτυρίας γιὰ τὴν “woke κουλτούρα” ποὺ ἔχει καταλάβει τὰ πανεπιστήμια, ἐπιβάλλοντας ποσοστώσεις ποὺ ἀποκλείουν ἱκανοὺς ἐπιστήμονες ἐπειδὴ εἶναι λευκοὶ ἄνδρες καὶ ἀναγκάζοντας τοὺς ἀκαδημαϊκοὺς νὰ ἐκφράζουν τὴν ὑποστήριξή τους πρὸς τὶς νέες ἡγεμονικὲς woke ἰδεολογίες. 

Ἐπίσης ἐπισημαίνει τὴν ἀπαγόρευση τῆς «θεραπείας μεταστροφῆς» (κατὰ τὴν ὁποία ὁ ψυχολόγος βοηθᾶ τὸν ὁμοφυλόφιλο νὰ ἀλλάξει σεξουαλικὲς προτιμήσεις) καὶ τὴν ὑποχρέωση οἱ ψυχολογικὲς ἔρευνες νὰ διακηρύσσουν ἕναν σκοπὸ «κοινωνικῆς δικαιοσύνης» ὡς καταστροφικὲς γιὰ τὴν ἐπιστήμη τῆς ψυχολογίας. Ἡ ἐπιβολὴ τῆς woke ἰδεολογίας ἤδη ἁπλώνεται στὴ βιομηχανία ψυχαγωγίας καὶ στὶς μεγάλες ἑταιρεῖες, καὶ ἐκθέτει τὸν Δυτικὸ πολιτισμὸ στὰ ἀρνητικὰ σχόλια ἀκόμη καὶ τοῦ Πούτιν. Κλείνοντας τὸ μήνυμα παραίτησής του, ὁ Πήτερσον ἐγκαλεῖ τοὺς συναδέλφους του, ποὺ προσποιοῦνται καὶ σιωποῦν, διδάσκοντας στοὺς φοιτητές τους νὰ λένε ψέματα καὶ νὰ ἀνέχονται τὴν κατάσταση. «Εἶναι ντροπή». Καὶ συμπεραίνει: «ὅποιος σπέρνει ἀνέμους θὰ θερίσει θύελλες. Ὁ ἄνεμος ἀρχίζει νὰ σηκώνεται.»

 

* Η Μαρία Κορνάρου είναι τελειόφοιτος της Νομικής και συντάκτρια στην “Εστία”