Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ

Οι θησαυροί που σώθηκαν

Στη Βόννη παρουσιάζονται αρχαιότητες του Αφγανιστάν
«Ένα έθνος παραμένει ζωντανό, όταν ο πολιτισμός του παραμένει ζωντανός». Το μήνυμα αυτό, γραμμένο στα αγγλικά, υποδέχεται τον επισκέπτη στην έκθεση του Μουσείου Τέχνης της Ομοσπονδιακής Γερμανίας στη Βόννη όπου παρουσιάζονται τα εκθέματα που κατάφερε να σώσει το Εθνικό Μουσείο της Καμπούλ. Εντυπωσιακή και μοναδική η έκθεση, που θα είναι ανοικτή μέχρι τις 3 Οκτωβρίου, προβάλλει περισσότερα από 200 αντικείμενα σε οχτώ ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες: κίονες, αγαλματίδια, αγγεία, γυάλινα σκεύη, πολύτιμα κοσμήματα μαρτυρούν πως κάποτε η περιοχή ήταν μεγάλο σταυροδρόμι πολιτισμών, όπου και ο Μέγας Αλέξανδρος άφησε ανεξίτηλο το πέρασμά του.

Σπάνιοι θησαυροί
230 αντικείμενα παρουσιάζονται σε οχτώ ειδικά διαμορφωμένες σκοτεινές και φωτεινές αίθουσες. Οι σκοτεινές αίθουσες φιλοξενούν τα πολύτιμα εκθέματα από τέσσερις πόλεις του Αφγανιστάν όπου έγιναν ανασκαφές: τις Τέπε Φουλόλ, Αϊ Κανούμ, Τιλία Τεπέ και Μπεγκράμ. Οι φωτεινές αίθουσες φιλοξενούν τεράστιες οθόνες αφής με τη βοήθεια των οποίων ο επισκέπτης μπορεί να πάρει πληροφορίες για τη μακραίωνη ιστορία της χώρας, τις ανασκαφές και τα εκθέματα.
Οι πολύτιμοι θησαυροί κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό να σωθούν χάρη στην εχεμύθεια των συνεργατών του Εθνικού Μουσείου της Καμπούλ. Ενός μουσείου το οποίο ιδρύθηκε το 1922 και το οποίο κάποτε διέθετε περί τις 100.000 εκθέματα. Η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν το 1979 κατέστρεψε ένα μεγάλο μέρος των υποδομών. Ενα χρόνο πριν από την αποχώρηση των Σοβιετικών, το 1989, επικρατούσε στη χώρα ένα πολιτικό χάος το οποίο ευνόησε την άνοδο των μουτζαχεντίν το 1992. Τα χρόνια εκείνα, οι κλοπές, οι λεηλασίες και οι καταστροφές πολιτιστικών αγαθών ήταν καθημερινότητα. Το 2001, οι Ταλιμπάν αποφάσισαν να καταστρέψουν όλα τα αγάλματα του Εθνικού Μουσείου της Καμπούλ και περίπου 2.000 κομμάτια αφανίστηκαν. Η προνοητικότητα και η εχεμύθεια των συνεργατών του Εθνικού Μουσείου κατάφεραν να σώσουν ένα κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. Το 1988 είχαν μεταφέρει στο θησαυροφυλάκιο της κεντρικής τράπεζας, το οποίο βρισκόταν στα υπόγεια του προεδρικού μεγάρου, σημαντικά κομμάτια. Οταν οι πολιτικοί προϊστάμενοι ρωτούσαν τους συνεργάτες του μουσείου πού πήγαν οι αρχαιολογικοί θησαυροί και κυρίως τα κοσμήματα, εκείνοι απαντούσαν πως εκλάπησαν πιθανότατα για να τα λιώσουν και να τα πουλήσουν. Μια πολύ αληθοφανής και πιστευτή απάντηση, αφού στην πράξη έτσι γινόταν.
Μόλις το 2004 η κυβέρνηση στην Καμπούλ παραδέχθηκε ότι οι πολύτιμοι θησαυροί δεν είχαν χαθεί και με διεθνή υποστήριξη στάθηκε δυνατόν από το 2006 να παρουσιαστούν κατ’ αρχάς στο Παρίσι και στη συνέχεια στο Τορίνο, το Αμστερνταμ, στην Ουάσιγκτον, στο Σαν Φραντσίσκο, το Χιούστον και στην Οτάβα.
Εκθέματα εντυπωσιακά, τα οποία «στόχο έχουν να δείξουν πως το Αφγανιστάν δεν είναι μόνο μια χώρα φτωχή όπου γίνονται πόλεμοι και δρουν οι Ταλιμπάν», όπως μας είπε σε άπταιστα ελληνικά ο Ομάρ Σουλτάν, υφυπουργός Πολιτισμού. Ο ίδιος σπούδασε αρχαιολογία στη Θεσσαλονίκη με καθηγητή τον Μανόλη Ανδρόνικο και όπως μας επισημαίνει, σε όποια αίθουσα της έκθεσης κι αν στρέψεις το βλέμμα σου, θα συναντήσεις την Ελλάδα. Ο κ. Σουλτάν μάς λέει πως είναι πολύ υπερήφανος που τόσο πολλά αρχαιολογικά ευρήματα, που έλκουν την καταγωγή τους από την Ελλάδα, βρίσκονται στην πατρίδα του. «Η παρουσία της Ελλάδας ξεκίνησε με τον Μέγα Αλέξανδρο στο Αφγανιστάν. Σε όποια αίθουσα και να πάτε θα δείτε την Ελλάδα. Και πρώτα από όλα στην πόλη Αϊ Κανούμ, είναι η Αλεξάνδρεια επί του Ωξου. Αν πάτε εκεί, θα νομίζετε ότι είστε στην Ελλάδα», λέει ο υφυπουργός Πολιτισμού.
Η έκθεση, η οποία θα παραμείνει στη Βόννη μέχρι τον Οκτώβριο, είναι άγνωστο εάν και πότε θα επιστρέψει στην Καμπούλ, λόγω των επικίνδυνων συνθηκών που συνεχίζουν να επικρατούν.
Ο (Ελληνιστικός) πολιτιστικός πλούτος του Αφγανιστάν

ΛΕΠΤΟΔΟΥΛΕΜΕΝΑ διαδήματα, απεικονίσεις της Αφροδίτης, του Διόνυσου και της Αριάδνης σε αριστοτεχνικά σμιλεμένα χρυσά βραχιόλια και δαχτυλίδια, δράκοι που στρογγυλοκάθονται σε λεπτούτσικα σκουλαρίκια, χτένες από πολύτιμο ελεφαντόδοντο, είναι κάποια μόνο από τα εντυπωσιακά εκθέματα που απλώνονται σε μια σκοτεινή, φειδωλά φωτισμένη αίθουσα του Μουσείου Τέχνης της Ομοσπονδιακής Γερμανίας στη Βόννη. Πρόκειται για ένα μικρό τμήμα από τους θησαυρούς που έφερε στο φως η ανασκαφική ομάδα υπό τον ελληνικής καταγωγής αρχαιολόγο Βίκτορα Σαρηγιαννίδη. Ο γεννημένος το 1929 στην Τασκένδη επιστήμονας ανακάλυψε μια βασιλική νεκρόπολη στην πόλη Τιλία Τεπέ του Αφγανιστάν και έφερε στο φως 20.000 χρυσά αντικείμενα. Πρόκειται για μια ανακάλυψη, η οποία θεωρείται από πολλούς ως η σημαντικότερη αρχαιολογική ανακάλυψη του 20ού αιώνα.
Κίονες, αγαλματίδια, αγγεία, γυάλινα σκεύη, πολύτιμα κοσμήματα μαρτυρούν πως κάποτε η περιοχή ήταν ένα μεγάλο σταυροδρόμι πολιτισμών, όπου ενώνονταν οι δρόμοι του μεταξιού, εκτεινόταν από τη βόρεια Ινδία μέχρι την κεντρική Ασία και ο Μέγας Αλέξανδρος είχε αφήσει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του.

Από τον ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ