Επιχείρηση χωρίς επιστροφή. Η διαφυγή των SBS

Μια πραγματικά περίεργη και απίθανη επιχείρηση εκτυλίχθηκε στην έρημο του Ιράκ, κατά την διάρκεια του δεύτερου πολέμου του Κόλπου. Ήταν Μάρτιος του 2003, όταν ο Μ' Λόχος (M Squadron)  των Βρετανών  SBS, δυνάμεως 60 ανδρών, έλαβε την αποστολή της ..συνάντησης με το 5ο ιρακινό Σώμα Στρατού με σκοπό την ..παράδοση του Σώματος στους Βρετανούς! Πάντα συνηθίζεται να λέγεται μεταξύ των ανδρών των ειδικών δυνάμεων ότι πρέπει να είναι κάποιος έτοιμος για ό,τι απροσδόκητο συμβεί. Εδώ όμως ξεπέρασε και το απροσδόκητο!

Όχημα  Land Rover διασκευασμένο για κίνηση στην έρημο. Θυμίζει τα οχήματα περιπόλων ερήμου του 2ου ΠΠ (Πηγή)

 

Όσο και αν ακούγεται παράδοξο, συνέβη και αυτό. Πριν αναλάβουν την επιχείρηση, οι πεζοναύτες-κομάντος συγκεντρώθηκαν σε προκεχωρημένη βάση επιχειρήσεων, κάπου στην Μέση Ανατολή (σ.σ. Πολύ πιθανόν σε κάποια από τις βρετανικές βάσεις της Κύπρου). Αρκετές εβδομάδες πριν, ο λόχος τους βρισκόταν στην έρημο της Κένυας, κάνοντας εκπαίδευση στην διείσδυση με οχήματα μέσω ερήμου, πίσω από εχθρικές γραμμές.

Περίμεναν ότι θα έμπαιναν στο Ιράκ από Τουρκία. Τα σχέδια άλλαξαν όμως γιατί η Τουρκία αρνήθηκε στις αμερικανικές και βρετανικές δυνάμεις να διέλθουν από τα σύνορά της και να δημιουργήσουν ένα βόρειο μέτωπο. Έτσι αποφασίσθηκε η είσοδος στην ιρακινή έρημο, από Ιορδανία.

Η έρημος του Ιράκ (Πηγή)

Όταν ο Βρετανός ταξίαρχος, ο τότε Διευθυντής των βρετανικών ειδικών δυνάμεων, τους ανακοίνωσε ότι θα διασχίσουν την ιρακινή έρημο και θα διανύσουν πάνω από 600 μίλια (965,6 χλμ) προς τον Τίγρη ποταμό, για να φτάσουν στον προορισμό τους, που ήταν 100 μίλια μακριά από τα τουρκικά και συριακά σύνορα, απόρησαν.

Εκεί όμως που έμειναν άναυδοι, ήταν όταν τους εξήγησε γιατί θα πήγαιναν: Ο λόχος τους θα αναλάμβανε την παράδοση ...100.000  στρατιωτών, του ιρακινού 5ου Σώματος Στρατού.  Οι αριθμοί ήταν συντριπτικά εναντίον τους σε όλα τα σημεία, αλλά οι "αξιόπιστες" πληροφορίες που υπήρχαν στη διάθεσή τους, έδειχναν τους Ιρακινούς με πολύ χαμηλό ηθικό, αδιάφορους για πολεμικές επιχειρήσεις, οι οποίοι ευχαρίστως με την πρώτη ευκαιρία θα παραδίδονταν.

Ο λόχος πλαισιωνόταν, όχι μόνο από εμπειροπόλεμους παλιούς κομάντος, που είχαν συμμετάσχει και σε επιχειρήσεις  στο Αφγανιστάν, αλλά και από αρκετούς "νέους", οι οποίοι, αν και είχαν περάσει την αξιολόγηση στην επιχειρησιακή εκπαίδευση, δεν είχαν καμιά εμπειρία σε πραγματική επιχείρηση.

Οι παλιοί κατά τη φάση της σχεδίασης, είχαν πάντα στο μυαλό τους παρόμοιες επιχειρήσεις που απέτυχαν από μια λεπτομέρεια, όπως ήταν η επιχείρηση της περιπόλου των SAS, με την κωδική ονομασία  Bravo Two Zero το 1991.

Υπήρχε μια διαίσθηση ανάμεσα στους παλιούς, ότι μπορεί να συνέβαινε κάτι απρόοπτο! Δεν μπορούσαν να "χωνέψουν" ότι ένα ολόκληρο Σώμα Στρατού θα παραδινόταν σε λίγους Βρετανούς στρατιώτες. Περιπαικτικά έδωσαν στην επιχείρηση την ονομασία "Χωρίς Επιστροφή", γιατί έβλεπαν την μεγάλη δυσκολία της υλοποίησής της. Παρ' όλα αυτά ξεκίνησε η σχεδίαση της αποστολής που προέβλεπε:

• Αερομεταφορά του λόχου με μεταγωγικά αεροσκάφη από την προκεχωρημένη βάση επιχειρήσεων και προσγείωση σε πρόχειρο αεροδιάδρομο στη δυτική ιρακινή έρημο, κοντά στα ιορδανικά σύνορα.

• Από εκεί, κίνηση  με ειδικά ελαφριά διασκευασμένα οχήματα τύπου Land Rover και τετράτροχες μηχανές (quad bikes), για 600 μίλια περίπου μέχρι το σημείο συνάντησης με τους Ιρακινούς.

Η αερομεταφορά έγινε νύκτα στις 17 και 18 Μαρτίου 2003 σε δύο διαδρομές, όπως είχε σχεδιαστεί. Για τέσσερις ημέρες, ξεκινώντας στις 19 Μαρτίου, η φάλαγγα των 30 τροχοφόρων των  SBS  κινήθηκε προς τα βορειοανατολικά προσπαθώντας ν' αποφύγει οποιαδήποτε επαφή με ντόπιο πληθυσμό, ώσπου προσέγγισαν το σημείο ραντεβού το σούρουπο της 23 Μαρτίου 2003. Καθώς η νύκτα έπεφτε στην περιοχή, δεν είχαν αντιληφθεί κάποια ανθρώπινη παρουσία.

Ξαφνικά όλος ο λόχος άρχισε να σφυροκοπείται από εκατοντάδες τροχειοδεικτικές σφαίρες. Βρέθηκαν μπροστά σε μια καλοστημένη ενέδρα. Μετά από λίγο άρχισαν να δέχονται πυρά αρμάτων και πυροβολικού. Δεν ήταν αντάρτες Φενταγίν, όπως είχαν υποθέσει αρχικά, αυτό ήταν ξεκάθαρο πλέον. Αντιμετώπιζαν μονάδες τακτικού στρατού.

Η αποστολή τους και η σχεδίαση της επιχείρησης, είχε βασιστεί σε λανθασμένες στρατιωτικές πληροφορίες. Η άμεση ενέργεια που έπρεπε να γίνει ήταν να απομακρυνθούν το ταχύτερο από την "ζώνη θανάτου" στην οποία είχαν βρεθεί.

Η φάλαγγα ανέπτυξε ταχύτητα και κινήθηκε  προς την κατεύθυνση ενός ξεροπόταμου  (wadi) που είχε επισημανθεί κατά τη σχεδίαση, 2 μίλια μακριά από το σημείο ραντεβού. Ήταν το καταλληλότερο μέρος για κάλυψη και ανασυγκρότηση.

Κάτω από την πίεση των πυρών, δεν υπήρχε χρόνος για αναγνώριση του εδάφους και έτσι όλα τα τζιπ, μπαίνοντας στην κοίτη του ξεροπόταμου, άρχιζαν να βυθίζονται μέσα σε μαύρη άμμο. Σ' εκείνο το σημείο κόλλησαν 8 οχήματα.

Ο διοικητής του λόχου (που ήταν αξιωματικός των  SAS),  έδωσε την εντολή τόσο τα βυθισμένα όσο και τα ήδη κτυπημένα από τα εχθρικά πυρά που είχαν σοβαρές ζημιές, να εκκενωθούν και να καταστραφούν, αφού μεταφερθεί πιο ευαίσθητος και πολύτιμος εξοπλισμός τους στα παραμείναντα οχήματα. Ο λόχος "Μ", είχε χάσει σχεδόν τα μισά οχήματά του και την αντίστοιχη ισχύ πυρός του. Τα υπόλοιπα οχήματα χωρίστηκαν σε μικρές φάλαγγες των τριών  και χωρίς καθυστέρηση άρχισαν την διαφυγή τους, υπολογίζοντας ότι οι εκρήξεις των γεμισμάτων.

Οι άνδρες του λόχου κρεμάστηκαν σαν τσαμπιά στα υπόλοιπα Land Rovers. Μόνο σε 3 οχήματα φορτώθηκαν 24 άτομα! Μέσω ασυρμάτου, ειδοποιήθηκε το κέντρο επιχειρήσεων των SBS στο Κατάρ για την εκκένωση του λόχου και ξεκίνησε η επιχείρηση διάσωσής τους, ενεργοποιώντας κατά μήκος του δρομολογίου διαφυγής τους, τις πιθανές ζώνες προσγείωσης για παραλαβή τους με ελικόπτερα.

Τοπίο ιρακινής ερήμου, την περίοδο του πολέμου (Πηγή)

Η διαφυγή εκτελέσθηκε υπό την πίεση των Ιρακινών,  που τους κυνηγούσαν κατά πόδας. Αν και ζήτησαν αεροπορική υποστήριξη, ελάχιστη τους δόθηκε, δεδομένου ότι η απόσταση που τους χώριζε από τους διώκτες τους ήταν μικρή. Τελικά μετά από 6 ώρες κυνηγητό μέσα στη νύκτα, κατόρθωσαν να προσεγγίσουν τις προκαθορισμένες ζώνες προσγείωσης όπου ελικόπτερα σταδιακά, τους παραλάμβαναν με την υποστήριξη της πολεμικής αεροπορίας και τους μετέφεραν σε ασφαλές έδαφος.

Μόνο δύο δεν μπόρεσαν να εκκενωθούν από αέρος, αλλά χρησιμοποιώντας την τετράτροχη μηχανή τους, πέρασαν τα συριακά σύνορα και αιχμαλωτίστηκαν, για να αφεθούν ελεύθεροι μετά από 2 ημέρες και να επαναπατρισθούν.

Η ανεπιτυχής επιχείρηση, είχε σοβαρό αντίκτυπο στο κύρος και την αξιοπιστία των SBS, πουκατηγορήθηκαν για ελλειπή εκπαίδευση σε αγώνα ξηράς και για "ερασιτεχνισμό" από τους συναδέλφους τους τους SAS! Ήταν μια αποτυχία που κόστισε και στο κύρος του βρετανικού στρατού γενικότερα, αφού οι Ιρακινοί μετέδωσαν από τα ΜΜΕ την "πανωλεθρία" των Βρετανών, επιδεικνύοντας τα κατεστραμμένα αυτοκίνητα και τις μηχανές τους. Μάλιστα τότε ειπώθηκε ότι σκοτώθηκαν 10 Βρετανοί στρατιώτες.

Η επιχείρηση αποσιωπήθηκε αμέσως, αφού ακολούθησαν οι επιχειρήσεις στο Ιράκ. Ο λόχος "Μ" ξεκίνησε την ανασυγκρότηση και την εκπαίδευση για να καλύψει τα κενά του, ενώ ο διοικητής του  απομακρύνθηκε από τη θέση του, μάλλον σαν ακατάλληλος.

Μετά από 10 χρόνια όμως, το 2013 ένας SBS, από τους κύριους εκτελεστές της επιχείρησης αποφάσισε να σπάσει τη σιωπή του και να γράψει ένα βιβλίο για την όλη ιστορία, όπως είχε πράξει στο παρελθόν και ο Βρετανός SAS  Άντυ Μακ Ναμπ για την περίπολό του Bravo Two Zero.

To βιβλίο αυτό πήρε τον τίτλο: Zero Six Bravo πάλι από το κωδικό όνομα της καταδρομικής δύναμης και εξιστορεί τα συμβάντα! Ως τώρα δεν έχει διαψευσθεί κάτι επίσημα. Στο βιβλίο του ο συγγραφέας, εκδηλώνει την πικρία του για τις άδικες κατηγορίες στο λόχο του, και υποστηρίζει ότι έπεσαν θύμα κακών πληροφοριών που τους έδωσαν τα προϊστάμενα κλιμάκια.

Σε κάποιο σημείο της αφήγησής του αναφέρει ότι ένα από τα βράδια που ο λόχος βρισκόταν σε κάποιο σημείο απόκρυψης wadi, βρέθηκε μπροστά τους ένα κοπάδι πρόβατα.

Μπροστά, πήγαινε ένα κριάρι, που καθοδηγούσε το κοπάδι, ενώ τα ζώα τα συνόδευε ένα αγόρι. Μέσα στη νύκτα, ο σκοπός των Βρετανών αποφάσισε να μην σκοτώσει το αγόρι, αλλά με το υπέρυθρο laser,προσπάθησε να τυφλώσει το κριάρι το οποίο ερεθισμένο από τις αόρατες ακτίνες, σταμάτησε και γύρισε πίσω, παρασύροντας και το κοπάδι μαζί του. Έτσι απέφυγαν την επαφή με τον μικρό βοσκό, χωρίς όμως να είναι σίγουροι αν τους είδε και αν το είπε στους χωριανούς του.

Πιθανολογεί ότι ίσως από εκεί και μετά  οι Ιρακινοί μπορεί να τους είχαν εντοπίσει και περίμεναν την κατάλληλη στιγμή να τους επιτεθούν. Γίνεται και λόγος για αντάρτες Φενταγίν, που συνεργάζονταν με τον τακτικό στρατό. Το βάρος της ευθύνης το δίνει στην βρετανική Υπηρεσία Πληροφοριών ΜΙ6.

Κανείς δεν μπορεί προς το παρόν να εξακριβώσει τι πραγματικά συνέβη. Αυτό που μένει είναι ότι πράγματι υπήρξε μια πολύ τολμηρή και ριψοκίνδυνη επιχείρηση. Βεβαιώνεται η καλή σχεδίαση του σε ενδεχόμενα σχέδια όπως αυτό της διαφυγής της καταδρομικής δύναμης. Μπορεί να μην παραδόθηκε το ιρακινό Σώμα Στρατού στους Βρετανούς, αλλά η επιχείρηση της διαφυγής λειτούργησε άψογα. Το ιρακινό 5ο Σώμα Στρατού παραδόθηκε πολύ αργότερα,

Αυτό που τελικά μένει σαν συμπέρασμα, είναι ότι χωρίς σωστές πληροφορίες και το καλύτερο σχέδιο ειδικών επιχειρήσεων και όχι μόνο, είναι άχρηστο. Είναι πολύ εύκολο γι' αυτούς των πληροφοριών  που βρίσκονται στα γραφεία τους να γράφουν εκτιμήσεις και να τις παρουσιάζουν ικανοποιημένοι για το έργο τους, αλλά θα πρέπει να ξέρουν ότι ακόμα και ένα κόμμα να έχουν κάνει λάθος μπορεί να στοιχίσει τις ζωές γενναίων ανθρώπων.

Είναι πολύ σοβαρή υπόθεση το να κάνεις εκτιμήσεις που μπορεί, αν είναι εσφαλμένες να οδηγήσουν στην αποτυχία  και ανθρώπους στο θάνατο. Περισσότερο στις ειδικές επιχειρήσεις που στηρίζονται απόλυτα στις ορθές και νωπές πληροφορίες.

Ανιχνευτής