H χρήση της γλώσσας από τους παγκόσμιους ηγέτες είναι ένα ακόμα power game, γι’ αυτό και σπάνια χρησιμοποιούν άλλην πλην της μητρικής τους.
Το πρόσφατο ταξίδι του Αλέξη Τσίπρα στις ΗΠΑ συζητήθηκε όσο ήταν αναμενόμενο. Και όσο οι πολιτικοί αναλυτές σκιαγραφούσαν συμμαχίες και «ανοίγματα», σε παραπολιτικό επίπεδο η ευχέρεια (για την ακρίβεια, η έλλειψή της) του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ εις την αγγλικήν απασχόλησε ξανά εγγεγραμμένους στο Twitter και σχολιαστές του YouTube. Δεν είναι η πρώτη φορά. Στην περιβόητη συνέντευξή του στο CNN και στην τρομερή και φοβερή Κριστιάν Αμανπούρ ο κ. Τσίπρας, με αγγλικά επιπέδου Elementary (και όχι Proficiency, όπως απαιτεί η μέση ελληνική οικογένεια), είχε σχολιαστεί δηκτικά, επιπλέον για το γλωσσικό του ολίσθημα να αποκαλέσει την καγκελάριο Μέρκελ «μάνταμ» και όχι «μίσις». Γιατί όμως η γλωσσομάθεια των Ελλήνων πολιτικών ηγετών είναι τόσο μεγάλο ζήτημα;
Ο Ανδρέας Παπανδρέου μιλούσε άπταιστα αγγλικά, όμως στις επίσημες συναντήσεις δεν τα χρησιμοποιούσε. Οι βιογράφοι του ισχυρίζονται πως ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ χρησιμοποιώντας μετάφραση κέρδιζε χρόνο ώστε να ετοιμάσει τις απαντήσεις του ή να επιχειρήσει κάποιον από τους περίφημους διπλωματικούς ελιγμούς του. Στην πραγματικότητα εκείνος που ανέβηκε στην εξουσία με σύνθημα το «Έξω οι βάσεις» ενδεχομένως να ήθελε να αφήσει στο βάθος τους ισχυρούς –με Αμερικανίδα σύζυγο και αμερικανικές σπουδές– δεσμούς με τους «εχθρούς».
Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και Κώστας Σημίτης μιλούσαν άπταιστα γερμανικά, γι’ αυτό και όποτε τους δινόταν η ευκαιρία το έδειχναν. Από την άλλη, ο Κωστής Στεφανόπουλος, που δεν γνώριζε αγγλικά, έμεινε στην ιστορία για τον αιχμηρό λόγο που εκφώνησε στα ελληνικά κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψης του ζεύγους Κλίντον στην Αθήνα, με το φακό να πιάνει τον πρόεδρο Μπιλ, ξεχασμένο από τη μετάφραση, να χαμογελάει στο σημείο όπου θα έπρεπε να συνοφρυώνεται. Ιστορικοί βεβαίως είναι οι λόγοι που εκφώνησε ο Ξενοφών Ζολώτας (ως διευθυντής της Τραπέζης της Ελλάδος και διαχειριστής του ελληνικού δημόσιου χρέους) στην Ουάσινγκτον, στους οποίους, αν και εις την αγγλικήν, χρησιμοποίησε αποκλειστικά λέξεις με ελληνική ρίζα, για να καταδείξει την παγκοσμιότητα και τη μεγαλοσύνη των ελληνικών. Οι σύγχρονοι Έλληνες πολιτικοί ηγέτες, οι περισσότεροι με σπουδές στο εξωτερικό, μιλούν με ευχέρεια ξένες γλώσσες και δεν χάνουν ευκαιρία να το αποδεικνύουν. Γιατί όμως μας απασχολεί τόσο αν μιλούν τα αγγλικά φλούεντλι και τα γαλλικά φαρσί;
Οι ξένοι ηγέτες δεν φαίνεται να προτιμούν την τακτική. Η Άνγκελα Μέρκελ, ενώ μιλάει άψογα γαλλικά και αγγλικά (αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύεται εξαιτίας της ανατροφής και μόρφωσής της στην Ανατολική Γερμανία), σπάνια σε δημόσιες εμφανίσεις της μιλάει οποιαδήποτε άλλη πέραν της μητρικής της γλώσσας. Στις συναντήσεις μάλιστα με τον Νικολά Σαρκοζί, ενώ κι εκείνος γνώριζε τέλεια γερμανικά, συνομιλούσαν με μεταφραστή ή στα αγγλικά στις ιδιωτικές τους επαφές. Ακόμα και η γλώσσα μπορούσε να γίνει σε σημειολογικό επίπεδο σημείο νίκης ή ήττας. Ο Φρανσουά Ολάντ δεν έχει τέτοια διλήμματα, καθώς, πλην των γαλλικών, δεν γνωρίζει άλλη γλώσσα. Προβλήματα τέτοιου είδους δεν έχουν ούτε οι Ιάπωνες πολιτικοί, καθώς, θέλοντας απλώς να κάνουν τη δουλειά τους, δεν αναλώνονται σε σημεία εντυπώσεων. Πάντως ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν δεν κάνει παραχωρήσεις, αν και είναι πολύγλωσσος. Ούτε και οι ηγέτες των κομμουνιστικών καθεστώτων, που σπάνια χρησιμοποιούν τη γλώσσα των καπιταλιστών, ακόμα και αν την κατέχουν. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο ιδρυτής της περεστρόικα Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο οποίος, ενώ τώρα κάνει καριέρα στα αμερικανικά πανεπιστήμια, χρειάστηκε μια διαφήμιση (και κάποια εκατομμύρια δολάρια) της Pizza Hut για να μιλήσει τη γλώσσα των «απέναντι». Από την άλλη, ο καγκελάριος Σρέντερ και ο Πούτιν ήρθαν πιο κοντά εξαιτίας της γερμανικής γλώσσας που και οι δύο μιλούν (ο καγκελάριος μέχρι το τέλος της θητείας του μιλούσε με πολλή δυσκολία αγγλικά), ενώ ο πρόεδρος Κένεντι είδε τη δημοτικότητά του να εκτινάσσεται στα ύψη όταν στον περίφημο λόγο του στο Βερολίνο είπε στα γερμανικά με γιάνκικη προφορά «Ich bin ein Berliner» (Είμαι Βερολινέζος), ενθουσιάζοντας το κοινό του.
Σε κάθε περίπτωση, η χρήση της γλώσσας από τους παγκόσμιους ηγέτες είναι ένα ακόμα power game, γι’ αυτό και σπάνια χρησιμοποιούν άλλην πλην της μητρικής τους. Στην Ελλάδα της πολυγλωσσίας, όμως, η χρήση της αγγλικής, της γερμανικής ή άλλης είναι δείγμα εκλεπτυσμού, μόρφωσης και ανώτερου επιπέδου, σαν να μας κάνει η γλώσσα ισότιμους ομιλητές σε ένα παιχνίδι στο οποίο, όπως έχει διαμορφωθεί, είμαστε παρατηρητές εντολοδόχοι. Μάλλον το κουσούρι μάς έμεινε από τα χρόνια των εθνοσυνελεύσεων, όταν μετά από σπαρακτικούς εμφυλίους εν μέσω Επανάστασης καταλήξαμε να έχουμε ένα Αγγλικό, ένα Ρωσικό και ένα Γαλλικό Κόμμα και κατόπιν Γερμανό βασιλιά. Κοινώς, όπως έλεγε η Γεωργία Βασιλειάδου ως θεία από το Σικάγο, «πώς τα λέτε εσείς εδώ, γιατί ξέχασα πώς τα λέμε εμείς εκεί».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου