Σάββατο 1 Οκτωβρίου 2011

Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας: 28 ή 29 Σεπτεμβρίου του 480 π.Χ.


Η Μάχη των Θερμοπυλών και η κοντινή της ναυμαχία του Αρτεμισίου αποτέλεσαν σίγουρα πολύ σημαντικά γεγονότα για την έκβαση της δεύτερης εισβολής της Περσικής Αυτοκρατορίας εναντίον των Ελλήνων. Ακόμα πιο σίγουρα αποτέλεσαν Φωτεινό και Αιώνιο Παράδειγμα Αυτοθυσίας για την Ελληνική Φυλή, ένα παράδειγμα και ένα μήνυμα που είναι, ίσως, πιο επίκαιρο από ποτέ. Δεν τερμάτισαν, όμως, την Περσική Εκστρατεία εναντίον της Ελλάδος, παρότι η διεξαγωγή τους υπήρξε ο καταλυτικότερος παράγοντας για την μετέπειτα Νίκη των Ελλήνων και την οριστική απομάκρυνση του κινδύνου από τον Ελλαδικό χώρο, έως ότου ο Μέγας Αλέξανδρος με την επική του εκστρατεία την εκμηδενίσει μια για πάντα.

Η Νίκη, όμως, ο πραγματικός καρπός των Θερμοπυλών και του Αρτεμισίου, η ανταμοιβή για το Αίμα των Ηρώων που χύθηκε εκεί, ήρθε στις Πλαταιές τον Αύγουστο του 479π.χ. και στην Σαλαμίνα στις 28 ή 29 Σεπτεμβρίου του 480 π.χ. Σήμερα, και λόγω ημέρας, θα μιλήσουμε για την Ναυμαχία της Σαλαμίνας και τον οριστικό αποδεκατισμό του Περσικού Στόλου από τις Ελληνικές Δυνάμεις.
Με τον τις δυνάμεις του Ξέρξη να επελαύνουν επί του Ελληνικού εδάφους μετά την Μάχη των Θερμοπυλών και τον Ελληνικό Στρατό αποφασισμένο να υπερασπιστεί την Πελοπόννησο, η περιοχή της Σαλαμίνας ήταν ζωτικής σημασίας προκειμένου να αποτραπεί πιθανή περικύκλωση των δυνάμεων του Ελληνικού Στρατού Ξηράς, αφού ήταν το πιο κοντινό σημείο που μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο Περσικός Στρατός για να αποφύγει την μάχη και να την διεξάγει σε πιο βολικό, για αυτόν, πεδίο.
Όπως συνηθιζόταν τότε πολύ μεγάλη σημασία στην λήψη των αποφάσεων, είτε πολιτικών, είτε στρατιωτικών, είτε ακόμα και προσωπικών, έπαιζε το Μαντείο των Δελφών και οι χρησμοί του. Ο χρησμός που δόθηκε στους Αθηναίους ήταν ότι ένα “ξύλινο τείχος” θα έσωζε την πόλη από την καταστροφή. Αυτό οδήγησε αρκετούς Αθηναίους να οχυρώσουν την Ακρόπολη με ξύλινα τείχη νομίζοντας, ότι αυτό θα οδηγούσε στην σωτηρία της πόλης τους. Η άποψη του Θεμιστοκλή περί του χρησμού ήταν διαφορετική, και ως σωτηρία της πόλης τους έθεσε τα ξύλινα πλοία, τις τριήρεις του Ελληνικού Ναυτικού και έτσι ο στόλος των Ελλήνων συμμάχων έπλευσε για τα στενά των Σαλαμινών.
Διχογνωμία επικράτησε στο στρατόπεδο των Ελλήνων με τον Αδείμαντο της Κορίνθου να προτείνει, ως ιδανικό τόπο μάχης, τις ακτές του Ισθμού της Κορίνθου, ενώ ο Θεμιστοκλής επέμενε ότι η μάχη σε κλειστό χώρο θα λειτουργούσε προς όφελος του Ελληνικού στόλου. Σε εκείνο το πολεμικό συμβούλιο ήταν που ακούστηκε και το περίφημο “Πάταξον μεν, άκουσον δε” από τον Θεμιστοκλή προς τον οργισμένο Ευρυβιάδη, τον ναύαρχο των Σπαρτιατών. Με το πολεμικό συμβούλιο σε διχογνωμία και τις ενδείξεις να πληθαίνουν ότι οι Έλληνες Ναύαρχοι σχεδιάζουν να πλεύσουν προς τον Ισθμό, ο Θεμιστοκλής ουσιαστικά προκαλεί και παραπλανεί τον Ξέρξη να περικυκλώσει και τις δυνάμεις των Ελλήνων στην Σαλαμίνα, σίγουρος για το τελικό αποτέλεσμα.
Η αναλογία των δυνάμεων ποικίλει αναλόγως πως θα ερμηνεύσει κανείς τις ιστορικές πηγές, αφού ο Ηρόδοτος αναφέρει 366 τριήρεις για τους Έλληνες και 1207 για τον Περσικό στόλο, όμως η αναφορά του, όσον αφορά τον Περσικό στόλο τοποθετείται στην αρχή της εκστρατείας, πριν καν από την ναυμαχία του Αρτεμισίου. Ο δε Αισχύλος που πήρε μέρος στην ναυμαχία ομιλεί για 310 Ελληνικές τριήρεις και συμφωνεί με τον Ηρόδοτο για τον εχθρικό στόλο. Σε αυτά τα νούμερα κινούνται όλες οι ιστορικές πηγές εκείνης της εποχής, όμως οι σύγχρονοι ιστορικοί λένε πως τα περσικά πλοία δεν μπορούσαν να είναι περισσότερα από 600 δεδομένων των απωλειών που είχαν μέχρι να φτάσουν μέχρι την ναυμαχία της Σαλαμίνας. Σε κάθε περίπτωση ακόμα και αν αποδεχτούμε άκριτα την πιο μετριοπαθή εκδοχή μπορούμε να πούμε ότι οι Έλληνες αντιμετώπισαν στην Σαλαμίνα τον εχθρό με μια αναλογία που ποικίλει από 1:2 μέχρι 1:4.
Η απόφαση του Θεμιστοκλή να δοθεί η μάχη στα στενά της Σαλαμίνας, ήταν φυσικά ευθέως επηρεασμένη από το έπος του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες και το στρατηγικό μήνυμα που αυτή έδινε, ότι δηλαδή οι αριθμοί σε στενό χώρο δεν έχουν τόσο μεγάλη σημασία. Από την άλλη μεριά ο Ξέρξης παρά το σαφές μήνυμα που είχε λάβει από την πανωλεθρία στις Θερμοπύλες και παρά τις επισημάνσεις περί αυτού από την Αρτεμισία αποφάσισαν να δώσουν την ναυμαχία σε αυτό ακριβώς το σημείο στο οποίο τους προσκαλούσε, ουσιαστικά, ο Θεμιστοκλής.
Σύμφωνα με τον Αισχύλο, οι Πέρσες εισερχόμενοι στα στενά και πριν ακόμα δουν τον Ελληνικό Στόλο, τα ξημερώματα εκείνης της μέρας, άκουσαν τον πολεμικό παιάνα των Ελλήνων που τους περίμεναν έτοιμοι για τον υπέρ πάντων αγών.
Ὦ παῖδες Ἑλλήνων ἴτε, ἐλευθεροῦτε πατρίδ’, ἐλευθεροῦτε δὲ παῖδας, γυναῖκας, θεῶν τέ πατρῴων ἕδη, θήκας τε προγόνων: νῦν ὑπὲρ πάντων ἀγών.” 
Εμπρός, γιοί των Ελλήνων, Ελευθερώστε την πατρίδα, Ελευθερώστε τα παιδιά σας, τις γυναίκες σας, Τους βωμούς των θεών των πατέρων σας Και τους τάφους των προγόνων σας: Τώρα είναι η μάχη για τα πάντα.”
 Το σάλπισμα της επίθεσης από τον Ευρυβιάδη δόθηκε και πολύ γρήγορα το πρώτο Περσικό πλοίο είχε εμβολιστεί από ένα Ελληνικό, το οποίο κατά τους Αθηναίους ήταν του Αμεινία από την Παλλήνη και κατά τους Αιγινήτες ήταν δικό τους. Σε κάθε περίπτωση το σάλπισμα είχε δοθεί και η μάχη στα στενά είχε μόλις ξεκινήσει.
Ο Ξέρξης από τον θρόνο που είχε διατάξει να στηθεί στο όρος Αιγάλεω παρακολούθησε την γρήγορη και αποφασιστική καταστροφή του στόλου του, οργισμένος από τις εξελίξεις. Τα Ελληνικά πλοία κατάφεραν γρήγορα με έναν σχηματισμό σφήνας να χωρίσουν τα περσικά πλοία στα δύο και η καταστροφή που ακολούθησε ήταν τεράστια και επήλθε γρήγορα με τους Αιγινήτες να στήνουν ενέδρα στα περσικά πλοία που προσπαθούσαν να εξέλθουν από τα στενά, οδηγούμενα από τους έντρομους πλοιάρχους τους. Οι απώλειες των Περσών ήταν τεράστιες και αποφασιστικής σημασίας για την μάχη που επακολούθησε, τον Αύγουστο του 479 π.χ. στις Πλαταιές και την οριστική επικράτηση των Ελλήνων. Οι δε απώλειες των Ελλήνων ήταν συγκριτικά ελάχιστες αποδεικνύοντας ότι η στρατηγική και ο ηρωισμός ήταν αιώνιοι και αναγκαίοι συνοδοιπόροι της Ελληνικής Φυλής στον δρόμο της προς το μεγαλείο. Το μήνυμα αυτών των Μαχών, στις οποίες ουσιαστικά κρίθηκε η μοίρα του Αρχαίου Πολιτισμού, είναι που πρέπει να αναβιώσει σήμερα, την ώρα που η Ελλάδα και ο Πολιτισμός, εν γένει, βρίσκονται ενώπιον μίας νέας παρόμοιας εκστρατείας. Η Αυταπάρνηση των Θερμοπυλών, η Στρατηγική της Σαλαμίνας και ο Ηρωισμός του Μαραθώνα, αλλά και όλων των άλλων Μαχών, φωτίζει το Μέλλον της Ελλάδας και της Φυλής μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

(Γιατί) Θέλει Αρετή και Τόλμη η Ελευθερία

  Η φετινή επέτειος της Εθνεγερσίας του 1821 σκιάζεται από ορισμένα μεγάλα και σκληρά γεγονότα, τα οποία κάποιοι δεν θέλουν, για τους δικούς...