ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΣΩΖΟΣ Ο ΛΕΜΕΣΙΑΝΟΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ – ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ 1872-1912

Γεννήθηκε στη  Λεμεσό το 1872.  Πατέρας  του ήταν ο Σώζος Λοΐζου,  ο οποίος πολέμησε ως εθελοντής στη Κρήτη το 1886 ο δε παππούς του Αντώνης Ιακώβου πολέμησε στη μάχη της Ακρόπολης.

Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών νομικά (1888-1892). Επέστρεψε στη Κύπρο και εργάστηκε ως δικηγόρος στη Κερύνεια   (1892-1894) κατόπιν στη Πάφο(1894-1898) και μετά εγκαταστάθηκε στη Λεμεσό όπου διετέλεσε δήμαρχος  από το  1908  μέχρι το θάνατο του.   Στα  χρόνια  της δημαρχίας του πραγματοποίησε σημαντικά έργα ως πολύ δραστήριος δήμαρχος για τα δεδομένα της εποχής εκείνης, η Λεμεσός άλλαξε κυριολεκτικά όψη.

Μερικά από τα έργα του είναι, ηλεκτροφωτισμός των δρόμων,   κατασκευή  της  προκυμαίας,  αντιπλημμυρικά έργα, κατασκευή νέων  δρόμων,  έδωσε  ονομασίες  όλων των οδών της πόλεως,ανέγερση  καφενείου,  δενδροφύτευση,  τοποθέτηση  παγκακιών  στο  Δημοτικό

κήπο που  θεωρήθηκε την τότε εποχή ως ο ωραιότερος κήπος της  Ανατολής και

ο στολισμός του  με αγάλματα που εισήγαγε από την  Ελλάδα,  δημιουργία φιλαρμονικής που έδιδε κάθε Κυριακή κονσέρτα στο Δημοτικό κήπο σε ειδικό διαμορφωμένο χώρο, τη δημιουργία αποβάθρας  για εξαγωγή  κρασιών  και σταφίδων και δημιουργίας σύγχρονου για τη εποχή εκείνη χοιροστασίου κ.α.

Διετέλεσε μέλος του Νομοθετικού Συμβουλίου (1901-1911). Ασκούσε συστηματική και ουσιαστική αντιπολίτευση εναντίον των Αγγλων στη Βουλή κερδίζοντας και τον σεβασμό τους.   Διετέλεσε  μέλος του  Εκτελεστικού Συμβουλίου (1911-1912) και Εφορος των Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων Λεμεσού, και ένας εκ των ιδρυτών του Λαϊκού  Ταμιευτηρίου Λεμεσού (1901) και μετέπειτα Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου και άλλες πολλές δραστηριότητες.

Με το ξέσπασμα των βαλκανικών πολέμων,  όντας  εν ενεργεία δήμαρχος, πήγε στην  Ελλάδα κρυφά από την οικογένεια του, τότε σε ηλικία 40 ετών με το ατμόπλοιο  ΔΑΛΜΑΤΙΑ  για να  ακολουθήσει  τον δρόμο του πατέρα του και του παππού του και  κατετάγη στον Ελληνικό Στρατό ως εθελοντής.   Στις  30/10/ 1912 σε επιστολή του προς τους γονείς τους έγραψε.

Τί Αξία έχουσι αι συνδρομαί και άλλαι ενδείξεις  του Πατριωτισμού,  όταν ένας υγιής άνθρωπος δεν προσφέρει τον εαυτό του εις τη υπηρεσίαν αυτής.

Παρά τη πρόταση του Βενιζέλου να τον τοποθετήσει στο Επιτελείο στην Αθήνα, αρνήθηκε και  απαίτησε  να σταλεί ως απλός στρατιώτης στη πρώτη γραμμή του μετώπου.

Κατετάγη στο Α’ Σύνταγμα Πεζικού του Διαδόχου. Στις μάχες για την Απελευθέρωση των Ιωαννίνων ( μάχη του Μπιζανίου) έπεσε Ηρωϊκά Μαχόμενος από  τουρκικά πυρά στις 6 Δεκεμβρίου του 1912 στο λόφο Προφήτη Ηλία των Ιωαννίνων  Υπέρ Πίστεως και Πατρίδος.

Με τη θυσία του έγινε  ο  πρώτος  και Μόνος Δήμαρχος σ’ ολόκληρο τον Ελληνισμό που πέφτει μαχόμενος σε μάχη ως απλός στρατιώτης.

Η πόλη των Ιωαννίνων σε ένδειξη  ευγνωμοσύνης και Τιμής για τη θυσία του για

την Απελευθέρωση της,  έδωσε  το όνομα του σε  δρόμο της και έστησε προτομή

του στις όχθες της Ιστορικής λίμνης της.

Υπήρξε εκ των πλέον  Ευγενών μορφών της  Κύπρου,  αγαπήθηκε  και Τιμήθηκε

ακόμη και από τους  πολιτικούς του αντιπάλους και αποτελεί Μεγάλη μορφή της νεότερης Κυπριακής Ιστορίας.

Προς Τιμή του έγραψαν ποιήματα μεταξύ άλλων, ο Κύπριος Εθνικός μας ποιητής

Βασίλης Μιχαηλίδης  ο δε Κωστής Παλαμάς έγραψε για τον Χριστόδουλο Σώζο:

Η Μεγαλοσύνη των Εθνών δεν μετριέται με το στρέμμα. Με τις καρδιάς το πύρωμα μετριέται και το Αίμα.

Ο Ανδριάντας του βρίσκεται έκτοτε στο Δημοτικό κήπο Λεμεσού.

ΑΙΩΝΙΑ ΣΟΥ Η ΜΝΗΜΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΕ ΣΩΖΟ που με τη θυσία σου ας παραδειγματιστούν οι νεότεροι.  

Με Εκτίμηση

Άριστος Κακουλής