Η λύση του κυπριακού ως αυτοσκοπός

Χρήστος Αλεξάνδρου

(Iστορικός – Πολιτικός Επιστήμονας)

Είναι φανερό ότι για πολλούς συμπολίτες μας η λύση του κυπριακού αποτελεί από μόνη της αξία, αυτοσκοπό, και αυτό προσπαθούν να περάσουν με πλάγιο τρόπο στις πλατιές μάζες. Μέσα από ανορθολογικούς δρόμους και ανιστορικές θεωρήσεις είναι βέβαιο ότι αυτοί οι συμπολίτες μας αποδέχονται οποιαδήποτε «λύση» του προβλήματος. Στο πλαίσιο αυτό συκοφαντούν όσους διαφωνούν με την λύση που αυτοί θέλουν ότι τάχα δεν επιθυμούν λύση γενικώς. Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να διακριθεί τόσο σε  πολιτικό όσο  και σε ψυχολογικό επίπεδο. Μέσα από ποιες εκλογικεύσεις, ψυχολογικές υποβολές και διαδικασίες ο ηττημένος φτάνει στην ετοιμότητα να δεχθεί οποιαδήποτε λύση, όσο προβληματική και αν είναι; Αυτή και αν αποτελεί μια  πραγματική ψυχολογική διάσταση του κυπριακού.

Εκ των πραγμάτων η λύση ως αυτοσκοπός, η λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας που όμοια της δεν υπάρχει, τίθεται πάνω από την μέγιστη αξία που δεν είναι άλλη από την επιβίωση του κυπριακού ελληνισμού ως ελληνισμού, δηλαδή ως διακριτού συλλογικού υποκειμένου με παρελθόν, παρόν  και μέλλον. Σε τελευταία ανάλυση μια λύση έχει νόημα αν συμβάλλει στην επιβίωση του ελληνισμού ή όχι. Είναι όμως βέβαιο ότι για πολλούς από αυτή την ομάδα το ζήτημα της εθνικής ταυτότητας είναι ξεπερασμένο ή εν πάση περιπτώσει πρέπει να ξεπεραστεί. Οι πιο προχωρημένοι μάλιστα θεωρούν την εθνική ταυτότητα και την συνεπακόλουθη επιθυμία της Ένωσης με την Ελλάδα που καθόρισε το πρόσφατο ιστορικό μας παρελθόντος ως την πηγή των δεινών μας. Έτσι είναι σίγουρο πως ταυτόχρονα με την εφαρμογή της λύσης θα τεθούν σε λειτουργία οι μηχανισμοί για την δημιουργίας μιας νέας ταυτότητας ως απαραίτητης για τη επιβίωση του νέου καθεστώτος. Κάτι τέτοιο έγινε προσπάθεια να υλοποιηθεί πριν την λύση, πόσο μάλλον όταν αυτή θα έχει επιβληθεί. Και έτσι θα πραγματοποιηθεί η βούληση των Άγγλων για την δημιουργία μιας κυπριακής ταυτότητας και ενός κυπριακού  «πατριωτισμού». Ο εγελιανός δόλος της ιστορίας θα βρει την πλήρη του εφαρμογή αφού οι πρωτοστάτες της αγγλικής αυτής πολιτικής δεν θα είναι άλλοι από τους πολιτικούς επίγονους των άλλοτε εθνικοφρόνων και  της ΕΟΚΑ από τα δεξιά και οι πρώην αντιιμπεριαλιστές και αντιαποικιοκράτες από τα αριστερά.      

Το κύριο όμως που χαρακτηρίζει την στάση αυτής της ομάδας είναι οι διάφοροι ανορθολογισμοί που μετέρχεται. Κατά αρχάς παρατηρεί κάποιος ένα αντεστραμμένο συναισθηματισμό για τα «κατεχόμενα εδάφη μας»  για τα οποία όμως θα μπει επίσημα και οριστικά η σφραγίδα της τουρκοποίησης τους. Κατά δεύτερον,  σε όλες τις αναλύσεις τους θεωρούν  και εκλαμβάνουν αυτονόητα πως  όλες οι πτυχές της λύσης θα εφαρμοσθούν και εξελιχθούν με την καλύτερη πλέον προοπτική, αγνοώντας πλήρως την ιστορική εμπειρία, ένα από τα  βασικά χαρακτηριστικά του πολιτικού ρεαλισμού. Είναι βέβαιο πως ο καθημερινός ανταγωνισμός ανάμεσα στα δύο εθνικά στοιχεία, λόγω της προβληματικότητας του συντάγματος, θα είναι πολύ πιο έντονος από αυτό που προέκυψε από τις  συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου.

Επιπλέον αρνούνται να δουν τις ομοιότητες  του κυπριακού προτεινόμενου  μοντέλου διζωνικής ομοσπονδίας με περιπτώσεις, όπως αυτήν του Βελγίου και προπάντων αυτήν της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Και στις δύο περιπτώσεις η ίδρυση αυτών των κρατών  βασίστηκε σε εθνοτικούς πυλώνες με νόθευση  των ελευθερίων, κυρίως στην δεύτερη περίπτωση. Για αυτό και αντιμετωπίζουν πρόβλημα βιωσιμότητας. Το μεν Βέλγιο πιθανότατα να είχε ήδη διαλυθεί αν δεν ήταν η έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, ενώ στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη το κάθε μέρος θέλει να πάρει το συστατικό του κρατίδιο και να φύγει πλην όμως δεν το επιτρέπουν οι Ευρωπαίοι οι οποίοι δια τού Ύπατου Αρμοστή τους ασκούν την ουσιαστική εξουσία. Αυτό δηλαδή που  θα συμβαίνει και στην Κύπρο με τον ανώτατο ξένο δικαστή. Αν κάποιος θελήσει να δει τι συμβαίνει  στην περίπτωση του Βελγίου, στην «καρδιά της Ευρώπης», όπου επικρατεί ειρήνη από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν έχει παρά να ρίξει μια ματιά στο εμβληματικό βιβλίο του Tony Judt H Ευρώπη μετά τον πόλεμο το οποίο κυκλοφόρησε το 2005 και μεταφράστηκε στα ελληνικά το 2012. Στις σχετικές με το Βέλγιο σελίδες ο εθνικισμός των  Βαλλώνων και των  Φλαμανδών περιγράφεται με χαρακτηριστικές λεπτομέρειες και είναι αποκαλυπτικός. Καθίσταται έτσι  εντελώς αφελές το επιχείρημα που εκφραζόταν το 2004, και επαναλαμβάνεται ακόμα και σήμερα, ότι σε περίπτωση λύσης του κυπριακού στη βάση της διζωνικής ομοσπονδίας η Ευρωπαϊκή Ένωση θα βελτιώσει  δήθεν τα «κακά» της λύσης τα οποία όμως προηγουμένως που θα έχουν «κλειδώσει» με τις υπογραφές μας!